اکسپندر پالاتال یا وسیع کننده کام یکی دیگر از ابزارهای ارتودنسی می‌باشد که برای بهبود ناهنجاری‌های فکی و نامنظمی دندان‌ها استفاده می‌شود. یکی از کاربردهای وسیع کننده کام در ارتودنسی پیشگیرانه است تا هدایت رشد فک از بروز نامرتبی دندانی و ناهماهنگی فکی جلوگیری کرد.
در این مقاله توضیحات تخصصی جناب دکتر محمد ناصری متخصص ارتودنسی شاهین شهر اصفهان را در مورد نحوه عملکرد وسیع کننده کام برای فک بالا و پایین آورده شده است . برای آنکه بدانید آیا وسیع کننده کام برای شما مناسب است یا خیر؟ می توانید یک وقت مشاوره از مطب ارتودنسی ایشان دریافت کنید.
فهرست مطالب
- 1 اکسپندر پالاتال یا وسیع کننده کام چیست؟
- 2 انواع اکسپندرپالاتال یا وسیع کننده کام
- 3 ساختار وسیع کننده کام
- 4 دستگاه وسیع کننده فک بالا وفک پایین
- 5 با استفاده از اکسپندر پالاتال چه مشکلات فکی درمان می‌شود؟
- 6 بهترین سن برای استفاده از وسیع کننده کام( اکسپندر پالاتال) چه زمانی است؟
- 7 مدت استفاده از وسیع کننده کام
- 8 قیمت وسیع کننده کام ( اکسپندر پالاتال)
- 9 نحوه غذا خوردن با وسیع کننده کام
- 10 عوارض و معایب استفاده از اکسپندر پالاتال
اکسپندر پالاتال یا وسیع کننده کام چیست؟
دستگاه وسیع کننده کام به‌منظور گسترش فک استفاده می‌شود. بیمارانی که دارای فک کوچکی هستند عموماً فضای کافی برای رشد دندانهای دائمی ندارند که موجب شده دندانهای دائمی به‌صورت نامرتب و همپوشانی رشد کنند. برای درمان این عارضه از اکسپندر پالاتال به‌عنوان ارتودنسی پیشگیرانه و یا مکمل درمان ارتودنسی استفاده کرد.
برای آنکه متوجه شوید ایا فک کودکتان به درستی فضای لازم برای رشد دندان های دائمی را دارد، برای معاینه به متخصص ارتودنسی کودکان مراجعه کنید.
انواع اکسپندرپالاتال یا وسیع کننده کام
دستگاه وسیع کننده کام در دو نوع ثابت و متحرک هستند. اکسپندر پالاتال ثابت ، به مدت چند ماه در دهان به‌صورت ثابت نصب می‌شود. وسیع کننده هایرکس یکی از انواع اکسپندرهای ثابت می‌باشد که به دور دندان آسیاب یا مولر متصل می‌شود. دستگاه هایرکس یک پیچ در میان دستگاه دارد. پیچ این امکان را فراهم می‌کند تا با توجه به تغییرات فک در طی درمان، آن را مجدداً تنظیم کرد.
وسیع کننده کام متحرک ، همانند ارتودنسی متحرک قابلیت خارج کردن از دهان را دارد. این نوع وسیع کننده‌های کام برای بیمارانی تجویز می‌شود که ناهنجاری فکی آن‌ها شدید نیست .
با توجه به توصیه‌های متخصصین ارتودنسی، بهتر است اکسپندر متحرک را تنها در زمان‌های خاص مانند غذا خوردن و یا تمیز کردن دندان‌ها خارج کنید. هرچه مدت‌زمان استفاده پیوسته و طولانی‌تر باشد گسترش فک، سریع‌تر رخ می‌دهد.
ساختار وسیع کننده کام
دستگاه اکسپندر پالاتال از دونیمه که به دو سمت دندانهای فک متصل می‌شود، تشکیل‌شده است . این دونیمه دستگاه توسط یک پیچ به هم وصل شده است. این پیچ توسط یک شیء قابل تنظیم است .
وسیع کننده کام به‌صورت ویژه برای هر شخصی با توجه به وضعیت فک و دندانهای او در لابراتوار دندان‌پزشکی تنظیم و ساخته می‌شود. متخصص ارتودنسی با توجه به‌عکس های دندان هر فرد و قالب فک او دستگاه وسیع کننده کام را می سازد. وسیع کننده کام با فشاری که به فک وارد می‌کند، باعث انبساط فک بیمار شود.
دستگاه وسیع کننده فک بالا وفک پایین
دستگاه‌های اکسپندر پالاتال برای هر دو فک بالا و پایین قابل‌نصب هستند تا با گسترش دادن فک بالا و پایین فضای لازم را برای رشد دندانهای دائمی ایجاد کنند . همچنین با هماهنگ کردن فک بالا و فک پایین، مشکلات بایت نیز درمان می‌شود.
مکانیسم گسترش فک بالا با وسیع کننده کام
وسیع کننده کام توسط حلقه‌های فلزی به دور دندانهای آسیاب قرار می‌گیرند و به سقف دهان متصل می‌شود. سقف دهان از استخوان و غضروف تشکیل‌شده است. فشاری که وسیع کننده کام وارد می‌کند، سبب شده ساخت سلول‌های استخوان فک در راستای نیروی واردشده صورت گیرد و موجب شده استخوان فک گسترش یابد. یکی از علائم گسترش فک ایجاد فاصله بین دو دندان جلویی می‌باشد که کاملاً توسط متخصص ارتودنسی قابل پیش‌بینی و درمان است.
نحوه عملکرد وسیع کننده کام روی فک پایین
با توجه به این‌که استخوان فک پایین یکدست است و دارای درز میانی نمی‌باشد، درنتیجه گسترش فک پایین همانند فک بالا امکان‌پذیر نمی‌باشد. وسیع کننده کام فک پایین بر حرکت دندان‌ها تأثیر دارد. وسیع کننده کام فک پایین باعث می‌شود دندانهای فک پایین که به سمت داخل کج شده‌اند و ناصاف هستند به‌صورت قائم و منظم در استخوان فک جا گیرند.
با استفاده از اکسپندر پالاتال چه مشکلات فکی درمان می‌شود؟
یکی از ابزارهای مؤثر ارتودنسی، وسیع کننده کام به شمار می‌آید. زیرا بسیاری از ناهنجاری‌های فکی و دندانی به دلایل زیر به وجود می‌آید:
- کمبود فضا در فک برای رویش دندان
- تراز نبودن فک بالا با فک پایین
- ناهماهنگی استخوان فک پایین با سایر استخوان‌های صورت،
در ادامه به سه مورد از اختلالات دندانی و دهانی اشاره می‌شود که متخصص ارتودنسی با استفاده از گسترش‌دهنده کام این ناهنجاری‌ها را درمان می‌کنند:
کراس پایت: اگر هنگامی‌که دهان فرد (در حالت بسته)، دندانهای فک پایین جلوتر از دندانهای فک بالا باشند، در این صورت فرد به کراس بایت مبتلا می‌باشد.هنگامی که دندانهای فک بالا و پایین بر روی یکدیگر قرار نمی‌گیرند، مشکلاتی را هنگام جویدن برای فرد به وجود می‌آورند. برای رفع کوچکی فک بالا و هماهنگ شدن آن با فک پایین، متخصص ارتودنسی از اکسپندر پالاتال استفاده می‌کنند.
شلوغی و ازدحام دندان‌ها: کرودینگ یکی از اختلالات دهانی می‌باشد که، دندان‌ها فضای کافی برای جایگیری در فک را ندارند و به صورت کج و همپوشانی با یکدیگر روی قوس فک قرار می‌گیرند. در این حالت دنداپزشک ارتودنسی با استفاده از دستگاه وسیع کننده کام فک را گسترش می‌دهند تا فضای کافی برای رشد دندان‌ها در فک ایجاد شود.
در اغلب موارد با استفاده از دستگاه اکسپندر پالاتال دیگر نیازی به کشیدن دندان دائمی برای ایجاد فضای لازم نمی‌باشد.
دندان نهفته: بعضی از افراد یک‌دندان یا چند دندان نهفته در زیر لثه خود دارند. در بیشتر موارد این دندان‌ها جایی مناسبی در فک برای خارج شدن از لثه را ندارند. در این شرایط ارتودنتیست با استفاده از وسیع کننده کام فضای لازم را برای بیرون آمدن دندان نهفته در قوس فک ایجاد می‌کنند.
بهترین سن برای استفاده از وسیع کننده کام( اکسپندر پالاتال) چه زمانی است؟
سن مناسب برای استفاده از وسیع کننده کام برای دریافت بیشترین اثر درمانی، زمانی است که استخوان فک هنوز در حال رشد می باشد زیرا همانگونه که در مکانیسم گسترش فک بالا به کمک وسیع کننده کام توضیح داده شد، فرایند گسترش فک با سخت سلول‌های استخوانی در سقف دهان صورت می‌گیرد.
درنتیجه بهترین سن استفاده وسیع کننده کام در پسران 13 الی 14 سالگی و برای دختران 10 الی 13 سالگی می‌باشد. اگر برای شما این سوال پیش‌آمده که رشد استخوان فک تا چه سنی ادامه دارد؟ جناب دکتر محمدعلی ناصری متخصص ارتودنسی این‌گونه پاسخ می‌دهند که رشد فک تا سن بلوغ و حداکثر تا قبل از 18 سالگی ادامه خواهد داشت.
مدت استفاده از وسیع کننده کام
یکی از سؤالات متداول افرادی که قصد استفاده از وسیع کننده کام رادارند این است که: آیا همانند ارتودنسی باید مدت‌زمان طولانی از اکسپند پالاتال استفاده کنند یا خیر؟
دکتر ناصری در پاسخ این سوال می‌گویند: مدت‌زمان استفاده در کودکان از وسیع کننده کام حدود 2 الی 3 ماه طول می‌کشد تا الگوی رشد فکی آن‌ها هدایت شود و برای بزرگ‌سالان به دلیل آنکه رشد فک آن‌ها کاملاً متوقف‌شده است قطعاً مدت‌زمان بیشتری لازم است تا در فک تغییرات لازم و موردنظر متخصص ایجاد شود.
در حالت کلی زمان استفاده از وسیع کننده کام بین 3 الی 6 ماه طول می‌کشد تا نتیجه مطلوب حاصل آید. در شرایطی نیز ممکن است به تشخیص متخصص ارتودنسی این مدت‌زمان درمان بیشتر شود تا فرایند ساخت استخوان‌های جدید تکمیل شود.
اگر می‌خواهیداطلاعات بیشتری در مورد الگو رشد فک کسب کنید، به مقاله رشد فک تا چه سنی ادامه دارد؟ مراجعه کنید. در این ماقله دکتر ناصری روند رشد فک از کودکی تا بزرگسالی را توضیح داده‌اند.
قیمت وسیع کننده کام ( اکسپندر پالاتال)
هزینه ساخته‌شدن آن می‌تواند با توجه به لابراتوار سازنده و کیفیت مواد ساخته‌شده و … متغیر باشد. در نظر داشته باشید، وسیع کننده کام به‌صورت اختصاصی برای هر فرد با توجه به اختلالات فکی او ساخته می‌شود. اما به دلیل آن که در راستای درمان ارتودنسی قرار دارد، میتوانید با تعرفه‌های مشخص بیمه، هزینه پرداختی خود را کاهش دهید. یا با مشورت پزشک خود به صورت قسطی و در طی چند مرحله هزینه وسیع کننده کام را پرداخت کنید.
نحوه غذا خوردن با وسیع کننده کام
وسیع کننده کام جزء ابزارهای ارتودنسی می‌باشد. درنتیجه بهتر است افرادی که از وسیع کننده کام استفاده می‌کنند رژیم غذایی مناسب دوران ارتودنسی را رعایت کنند و از خوردن غذاهای چسبناک مانند پنیر پیتزا و آدامس و آب‌نبات پرهیز کنند. از خوردن خوراکی‌های سفت که به اکسپندر پالاتال فشار می‌آورد پرهیز کنند، تا تنظیم پیچ اکسپندر به هم نخورد.
عوارض و معایب استفاده از اکسپندر پالاتال
استفاده از اکسپندر پالاتال می‌تواند برای بعضی از افراد عوارض جانبی داشته باشد که این امر کاملاً طبیعی و به‌مرورزمان برطرف خواهد شد. معایب استفاده از وسیع کننده کام عبارت‌اند از :
- فاصله بین دندانهای جلو: گسترش فک بالا بعضی از افراد موجب می‌شود فاصله کمی بین دو دندان جلو ایجاد شود که زیر نظر متخصص ارتودنسی می‌توان آن را با ارتودنسی کردن دو دندان جلو و یا با لمینت کردن این دو دندان این عارضه را برطرف کرد.
- افزایش تولید بزاق و آب دهان: کار گذاشتن اکسپندر پالاتال در دهان موجب تحریک ترشح بزاق شود. پس از درمان این عارضه به‌طور کامل رفع می‌شود.
- سردرد: فشاری که اکسپندر پالاتال به استخوان فک وارد می‌کند باعث می‌شود که فرد دچار سردرد شود.
- دشواری در تنفس و غذا خوردن: پس از نصب اکسپندر پالاتال در دهان امکان دارد تا چند هفته فرد در صحبت کردن دچار مشکل شود. بعضی بیماران باوجود دستگاه وسیع کننده کام در هنگام خوردن غذا دچار مشکل شوند که البته این عارضه موقتی بوده و پس از گذشت زمان فرد به وجود این دستگاه در دهان خود عادت می‌کند
سخن پایانی:
وسیع کننده کام ( اکسپندر پالاتال) یکی از ابزارهای ارتودنسی است که برای انبساط فک بالا و رفع ازدحام و به‌هم‌ریختگی فک پایین مورداستفاده قرار گیرد. دکتر ناصری متخصص ارتودنسی در اصفهان به بعضی از بیماران خود که ناهنجاری‌های دندانی شدید دارند، توصیه می‌کنند، قبل از ارتودنسی به مدت چند ماه بیمار از وسیع کننده کام استفاده می‌کنند تا فضای کافی برای مرتب شدن دندان‌ها ایجاد شود . در صورتی که ساکن شاهین شهر هستید میتوانید با مطب دکتر ناصری تماس بگیرید . دراولین فرصت یک وقت معاینه ارتودنسی دریافت کنید و اولین قدم برای داشتن یک لبخند زیبا با دندان های صاف ومرتب را بردارید.
