ارتودنسی دو فاز، یک روش درمانی پیچیده و دقیق است که هدف آن اصلاح ناهنجاریهای دندانی و فکی در دو مرحله متمایز است. این نوع درمان به ویژه برای کودکان توصیه میشود که در سنین رشد هستند و نیاز به اصلاح زودهنگام دارند. در این مقاله به بررسی ویژگیهای کودکانی که کاندیدای مناسب ارتودنسی دو فاز هستند، میپردازیم.
فهرست مطالب
ارتودنسی دو فاز چیست؟
ارتودنسی دو فاز، با بهرهگیری از دو مرحله درمانی مجزا، به منظور هدایت رشد فکها و ایجاد فضای کافی برای رویش دندانهای دائمی به صورت منظم طراحی شده است. این روشی درمانی در دندانپزشکی است که برای اصلاح طیف وسیعی از ناهنجاریهای دندانی-فکی در کودکان و نوجوانان در حال رشد به کار میرود.نوع و شدت ناهنجاری دندانی و فکی، سن کودک و مرحله رشد وی تعیین کننده روش درمان است.
مرحله اول، معمولاً در سنین کودکی و زمانی که برخی دندانهای شیری هنوز در دهان وجود دارد، آغاز میشود. هدف اصلی این مرحله، اصلاح ناهنجاریهای اسکلتی و ایجاد تعادل بین فک بالا و پایین است
مرحله دوم معمولاً پس از رویش اکثر دندانهای دائمی آغاز میشود. در این مرحله، با استفاده از بریسهای ثابت، دندانها به صورت دقیقتر جابجا شده و به صورت منظم در کنار هم قرار میگیرند.
تفاوت ارتودنسی دو فاز با ارتودنسی تک مرحله
رتودنسی دو فاز و تک فاز دو رویکرد متفاوت برای اصلاح ناهنجاریهای دندانی و فکی در کودکان هستند. هر کدام از این روشها مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند. برای انتخاب بهترین روش برای کودک، لازم است با تفاوتهای این دو روش به طور کامل آشنا شد.
| ویژگیها | ارتودنسی تک مرحله | ارتودنسی دو مرحله |
| زمان شروع درمان | پس از رویش اکثر دندانهای دائمی | سنین کودکی و قبل از رویش کامل دندانهای دائمی |
| هدف درمان | اصلاح مستقیم ناهنجاریهای دندانی با استفاده از بریسهای ثابت | اصلاح ناهنجاریهای اسکلتی + اصلاح مشکلات دندانی |
| مزایا | درمان کوتاهتر + اصلاح مستقیم مشکلات دندانی | رشد صحیح فکها + کاهش نیاز به درمانهای پیچیدهتر در آینده |
| محدویت | احتمال نیاز به جراحی فک در آینده | مدت زمان درمان طولانیتر + نیاز به همکاری بیشتر کودک و والدین |
ارتودنسی دو فاز برای چه کسانی پیشنهاد میشود؟
ویژگیهای کودکان کاندیدای ارتودنسی دو فاز
- مشکلات فکی شدید: یکی از مهمترین دلایل نیاز به ارتودنسی دو فاز، مشکلات فکی شدید است. کودکانی که دچار ناهنجاریهای فکی مانند جلو یا عقب بودن فک هستند، ممکن است کاندیدای مناسبی برای این نوع درمان باشند.
- دندانهای دائمی فضای کافی ندارند: در برخی کودکان، فضای کافی برای رشد دندانهای دائمی وجود ندارد و این باعث میشود که دندانها به صورت ناهنجار یا کج رشد کنند. ارتودنسی دو فاز میتواند با استفاده از دستگاههای مختلف در مرحله اول، فضا را برای دندانهای دائمی فراهم کند
- عادتهای دهانی نامناسب: برخی عادتهای دهانی مانند مکیدن انگشت، مکیدن لب یا زبان میتواند باعث بروز ناهنجاریهای دندانی و فکی شود. کودکانی که این عادتها را دارند، ممکن است به درمان ارتودنسی دو فاز نیاز داشته باشند.
- نامرتبیهای دندانی قابل توجه: کودکانی که دارای نامرتبیهای دندانی شدید هستند، از جمله کج بودن، فاصله زیاد بین دندانها یا روی هم افتادن دندانها، معمولاً نیاز به درمان زودهنگام دارند.
ارتودنسی تک فاز برای کودکانی مناسب است که ناهنجاریهای دندانی خفیف تا متوسط دارند و رشد فکهای آنها به طور طبیعی انجام شده است. ارتودنسی دو فاز برای کودکانی مناسب است که ناهنجاریهای اسکلتی و دندانی شدید دارند و یا نیاز به هدایت رشد فکها دارند.
نحوه انجام ارتودنسی دو مرحلهایی چگونه است؟
ارتودنسی دو فاز دو مرحله مجزا، اما به هم پیوسته، انجام میشود. این نوع درمان به گونهای طراحی شده است که بهترین استفاده را از زمان رشد اسکلتی کودک ببرد تا نتایجی بهینه و پایدار حاصل شود. در ادامه، به شرح مراحل انجام ارتودنسی دو فاز میپردازیم.
فاز اول: هدایت رشد و توسعه فکها
- ارزیابی اولیه و تشخیص: در مرحله نخست، یک ارزیابی جامع از وضعیت دندانی و فکی کودک انجام میشود. این ارزیابی شامل معاینات بالینی، تصاویر رادیوگرافی و قالبگیری از دندانها است. هدف از این مرحله، شناسایی مشکلات فکی و دندانی است که نیاز به اصلاح زودهنگام دارند.
- طراحی برنامه درمانی: پس از تشخیص دقیق مشکلات، یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای خاص کودک طراحی میشود. این برنامه شامل نوع دستگاههای مورد استفاده، مدت زمان درمان و اهداف مرحله اول است. ارتودنتیست ممکن است از دستگاههایی مانند وسیعکنندههای فک، هدگیر ارتودنسی، یا پلاکهای مخصوص برای هدایت رشد فکها و ایجاد فضای لازم برای دندانهای دائمی استفاده کند.
- استفاده از دستگاههای ارتودنسی: در این مرحله، دستگاههای ارتودنسی متناسب با برنامه درمانی روی دندانها یا فکها نصب میشوند. هدف اصلی این مرحله، اصلاح مشکلاتی است که ممکن است با گذر زمان بهبود نیابند و حتی تشدید شوند.
- پایش و تنظیمات منظم: در طول فاز اول، جلسات منظمی با ارتودنتیست برای پایش پیشرفت درمان و انجام تنظیمات لازم برگزار میشود. این جلسات ممکن است به صورت ماهانه یا هر چند هفته یکبار باشند. ارتودنتیست در این جلسات، میزان پیشرفت درمان را ارزیابی و در صورت نیاز، تغییراتی در دستگاهها یا برنامه درمانی اعمال میکند.
- پایان فاز اول و دوره نگهدارنده: پس از دستیابی به اهداف تعیینشده در فاز اول، دستگاههای ارتودنسی برداشته میشوند و کودک وارد یک دوره نگهدارنده میشود. در این دوره، از دستگاه نگهدارنده ارتودنسی استفاده میشود تا نتایج به دست آمده در مرحله اول حفظ شوند و دندانها و فکها به طور صحیح تثبیت شوند. این دوره نگهدارنده ممکن است چند ماه تا چند سال طول بکشدکه بستگی به نیازهای خاص هر کودک دارد.
فاز دوم: تنظیم و تکمیل موقعیت دندانها
- ارزیابی مجدد و برنامهریزی: پس از اتمام فاز اول و دوره نگهدارنده، وقتی بیشتر دندانهای دائمی رویش یافتهاند، ارتودنتیست ارزیابی مجددی از وضعیت دندانی کودک انجام میدهد. هدف از این ارزیابی، تعیین نیازهای مرحله دوم درمان و طراحی برنامهای برای تنظیم نهایی موقعیت دندانها است.
- نصب براکتها و دستگاههای ثابت: در این مرحله، براکتها و سایر دستگاههای ارتودنسی ثابت روی دندانها نصب میشوند. این دستگاهها به تنظیم دقیق موقعیت دندانها کمک میکنند تا دندانها در بهترین موقعیت ممکن قرار گیرند. بسته به نوع ناهنجاری و اهداف درمانی، ممکن است از انواع مختلفی از براکتها و سیمها استفاده شود.
- جلسات تنظیم و پایش منظم: مانند فاز اول، در فاز دوم نیز جلسات منظمی برای تنظیم براکتها و دستگاههای ثابت برگزار میشود. ارتودنتیست در این جلسات، میزان پیشرفت درمان را بررسی کرده و در صورت نیاز، تغییراتی در تنظیمات اعمال میکند. این مرحله ممکن است 12 تا 24 ماه یا بیشتر طول بکشد، بسته به شدت ناهنجاریها و میزان پیشرفت درمان.
- پایان فاز دوم و دوره نگهدارنده نهایی: پس از دستیابی به نتایج مطلوب و تنظیم نهایی موقعیت دندانها، براکتها و سایر دستگاههای ثابت برداشته میشوند. سپس، کودک وارد یک دوره نگهدارنده نهایی میشود. در این مرحله، از دستگاههای نگهدارنده (ریتینر) استفاده میشود تا موقعیت جدید دندانها حفظ شده و از بازگشت ناهنجاریها جلوگیری شود. استفاده منظم از ریتینرها و پایش دورهای توسط ارتودنتیست در این مرحله بسیار مهم است تا نتایج درمان به صورت پایدار حفظ شوند.
هزینه ارتودنسی دو فاز
هزینه ارتودنسی دو فاز بسته به عوامل مختلفی متفاوت است و به طور دقیق نمیتوان مبلغ مشخصی را برای آن تعیین کرد. این هزینه تحت تأثیر عواملی همچون پیچیدگی ناهنجاریهای دندانی و فکی، طول مدت درمان، نوع دستگاههای مورد استفاده، تجربه و تخصص ارتودنتیست، و مکان جغرافیایی کلینیک قرار دارد.
در فاز اول، معمولاً هزینهها شامل ارزیابیهای اولیه، تصاویر رادیوگرافی، و دستگاههای اولیه مانند هدگیر، پلاک یا وسیعکننده فک میشود. فاز دوم شامل نصب براکتها، مراجعات منظم برای تنظیم و نهایتاً برداشتن براکتها است.
ارتودنسی دو فاز به دلیل انکه در دو مرحله انجام میشود و در هر مرحله از دستگاه ارتودنسی مخصوصی استفاده میشود انتظار میرود هزینه بیشتری نسبت به ارتودنسی تک مرحله داشته باشد.
مزایای ارتودنسی دو فاز
ارتودنسی دو فاز و ارتودنسی تک مرحلهای هر دو روشهایی هستند که برای اصلاح ناهنجاریهای دندانی و فکی استفاده میشوند. با این حال، ارتودنسی دو فاز مزایای منحصر به فردی دارد که آن را از ارتودنسی تک مرحلهای متمایز میکند. در این مقاله به بررسی مزایای ارتودنسی دو فاز نسبت به ارتودنسی تک مرحلهای میپردازیم.
1. زمانبندی بهینه برای اصلاح ناهنجاریها
در فاز اول ارتودنسی دو مرحله ایی، درمان در سنین پایینتر، معمولاً بین 6 تا 9 سالگی، انجام میشود. در این مرحله، هدف از درمان، اصلاح مشکلات فکی و دندانی است. در مقابل، ارتودنسی تک مرحلهای معمولاً در سنین نوجوانی و پس از رویش کامل دندانهای دائمی آغاز میشود. این تاخیر ممکن است باعث شود که برخی ناهنجاریها به مرور زمان شدیدتر شوند و اصلاح آنها دشوارتر گردد.
2. بهبود رشد فکها
یکی از مزایای مهم ارتودنسی دو فاز، امکان هدایت رشد فکها در مرحله اول است. در سنین پایین، فکها هنوز در حال رشد هستند و میتوان با استفاده از دستگاههای خاص مانند اکسپندر پالاتال، رشد آنها را بهبود بخشید. در ارتودنسی تک مرحلهای، احتمال نیاز به جراحیهای فک باری رفع ناهنجاری های اسکلتی بیشتر است.
3. پیشگیری از نیاز به کشیدن دندانهای دائمی
در ارتودنسی تک مرحلهای، در مواردی که فضای کافی برای دندانهای دائمی وجود ندارد، ممکن است نیاز به کشیدن برخی از دندانها باشد تا فضای لازم برای حرکت و مرتب شدن سایر دندانها فراهم شود. اما در ارتودنسی دو فاز، با استفاده از دستگاههای گسترشدهنده فک در مرحله اول، میتوان فضای کافی را برای رویش دندانهای دائمی ایجاد کرد و از کشیدن دندانها جلوگیری نمود.
4. کاهش زمان درمان در مرحله دوم
با انجام ارتودنسی پیشگیری در مرحله اول، بسیاری از مشکلات اصلی دندانی و فکی اصلاح میشوند. این به معنی کاهش پیچیدگی و مدت زمان درمان در فاز دوم است که معمولاً در سنین نوجوانی انجام میشود.
5. بهبود اعتماد به نفس و سلامت روانی کودک
از آنجا که ارتودنسی دو فاز به اصلاح ناهنجاریها در سنین پایین کمک میکند، کودکان میتوانند با ظاهری بهتر و بدون نگرانی از مشکلات دندانی به مدرسه و اجتماع بروند.
6. پیشگیری از مشکلات پیچیدهتر در آینده
با انجام ارتودنسی دو فاز در سنین پایین، بسیاری از مشکلات دندانی و فکی که ممکن است در آینده نیاز به درمانهای پیچیدهتر و پرهزینهتر داشته باشند، به طور مؤثری کنترل و اصلاح میشوند.
و در پایان
ارتودنسی دو فاز یک رویکرد جامع و موثر برای اصلاح ناهنجاریهای دندانی و فکی در کودکان است. این روش به کودکانی که دارای مشکلات فکی شدید، نامرتبیهای دندانی قابل توجه، عادتهای دهانی نامناسب یا مشکلات تنفسی و گفتاری هستند، توصیه میشود. با توجه به اهمیت تشخیص زودهنگام و مداخلات اولیه، مشاوره با یک متخصص ارتودنسی میتواند نقش مهمی در تعیین نیاز به ارتودنسی دو فاز و برنامهریزی درمان مناسب داشته باشد.
والدین گرامی اصفهانی اگر به این نتیجه رسیدهاید که کودکتان دچار نهنجاری های فکی و دندانی است، برای معاینه و مشاوره تخصصی به مطب دکتر ناصری واقع در چهارراه پلیس مراجعه فرمایید. دکتر ناصری بیش از دو دهه تجربه تخصصی در درمان ناهنجاری های فکی و دندانی کودان دارند. برای رزرو نوبت با شماره 09130211313 تماس بگیرید.
