رژیم غذایی دوران ارتودنسی یکی از دغدغه های افرادی است که به تازگی ارتودنسی کرده اند وهنوز به وجود بریس های ارتودنسی در دهان خود عادت نکرده‌اند . در ادامه دکتر محمدناصری متخصص ارتودنسی در شاهین‌شهر، توصیه‌هایی در مورد بایدها و نبایدها در مورد رژیم غذایی در دوران ارتودنسی در اختیار شما عزیزان قرار داده‌اند.
فهرست مطالب
چرا باید به آنچه در دوران ارتودنسی می‌خوریم دقت داشته باشیم ؟
در هفته اول بعد از ارتودنسی و به ویژه در روز اول به دلیل آنکه شاید کمی بریس های ارتودنسی ثابت باعث ایجاد احساس ناخوشایند و درد بشوند لذا خوردن غذاهایی که مناسب ارتودنسی است، پیشنهاد می‌شود تا فرد دچار درد و درگیری بیشتر با بریس های ارتودنسی نشود.
وجود براکت ها و بریس های ارتودنسی باعث می‌شود تا تکه‌های غذا بین دندانها گیر کند و تمیز کردن آنها کمی زمان‌بر باشد و نیاز به‌دقت و حوصله بیشتری داشته باشد. خوردن غذاهای سفت‌وسخت و یا به‌صورت کلی غذاهای نامناسب برای فردی که دستگاه ارتودنسی در دهان خود دارد توصیه نمی‌شود و یا حتی‌المقدور در هنگام خوردن این‌گونه غذاها حتماً مراعات شود چراکه احتمال دارد براکت ارتودنسی کنده شود و آسیبی به بریس های ارتودنسی وارد شود. آسیب دیدن بریس های ارتودنسی باعث طولانی شدن روند درمان می‌شود، زیرا در این حالت باید بریس های ارتودنسی تعمیر شده و مجدد نصب شوند.
رژیم غذایی مناسب برای دروان ارتودنسی
هنگامی‌که فردی ارتودنسی انجام می‌دهد نیاز نیست تغییر خیلی جامعی در خورد و خوراک خود نسبت به اعضای خانواده انجام دهد و برای خود محدودیت غذایی ایجاد کند. بلکه بهتر است رژیم غذایی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کند که کلسیم، پتاسیم و ویتامین D را به میزان کافی دریافت کند.
اگر کودکتان ارتودنسی کرده باشد شاید در روزهای اول غذا خوردن برای او کمی مشکل باشد و میلی به خوردن غذا نداشته باشد در چنین شرایطی والدین نگران سوءتغذیه فرزند خود باشند، ولی باید بگوییم جای نگرانی نیست چراکه پس از گذشت یک الی دو روز کودک به ابزارهای ارتودنسی عادت کرده و رویه معمولی تغذیه خود را دوباره در پیش می‌گیرد. در هفته اول بهتر است از غذاهای نرم استفاده کنید تا فشار زیادی به دندانهای او وارد نشود. همچنین سعی کنید کودک رژیم غذایی متنوعی باشد تا نیازهای غذایی او برطرف شود.
یکی از دلایلی که هر متخصص ارتودنسی خوردن غذاهای نرم را بعد از ارتودنسی توصیه می‌کند این است که این‌گونه غذاها به‌راحتی از مابین بریس های ارتودنسی تمیزمی شوند رعایت بهداشت ارتودنسی را آسان‌تر می‌کند. در ادامه فهرستی از غذاهای نرم برای فردی که ارتودنسی انجام داده است را به شما معرفی می‌کنیم:
- اسموتی و میک شیک
- ماست ، ماست میوه‌ایی
- پودینگ و بستنی
- میوه‌های رسیده مانند هلو و سیب رسیده
- صیفی‌جات رسیده و آب‌پز شده
- نان‌های نرم
- پوره سیب‌زمینی
- نودل و ماکارونی کاملاً پخته‌شده
- کره بادام‌زمینی و کرم شکلات‌های کاکائویی
داشتن تنوع در رژیم غذایی در این دوران باعث می‌شود که فرد ویتامین‌ها و مواد مغذی موردنیاز بدنش را دریافت کند همچنین با خوردن مواد غذایی نرم، با یک‌بار مسواک زدن اصولی، دندانهای ارتودنسی شده به درستی تمیز می‌شود.
نبایدهای غذایی در طی درمان ارتودنسی
در این دوران مصرف غذاهای سفت‌وسخت و همچنین چسبنده به‌طورکلی منع می‌شود و درصورتی‌که فرد مراعات نکند موجب شکستن بریس ویا کنده شدن براکت می‌شود در ضمن مصرف خوراکی‌های چسبنده مانند آدامس باعث شده به بریس ارتودنسی بچسبند، که تمیز کردن آنها کار دشواری هست و اگر دندانها و اطراف براکت ها به‌خوبی تمیز نشوند باگذشت زمان، موجب پوسیدگی دندان می‌شوند. مواد غذایی سفت‌وسخت که از خوردن آنها در طی درمان باید پرهیز شود عبارت‌اند از :
- آجیل و مغزی جات
- یخ
- شیرینی و بیسکویت‌ها با بافت سفت
- آب‌نبات
- هویج و سیب سفت
- ذرت
مواد غذایی چسبناک که برای دندانهای ارتودنسی شده مناسب نمی‌باشند:
- پنیر پیتزا
- شکلات‌ها و تافی‌هایی که به دندانها می‌چسبند
- ادامس
- پفک
نکته‌هایی که باید هنگام خوردن غذا با دندانهای ارتودنسی شده رعایت شوند:
هنگامی‌که می‌خواهید از غذاهای ممنوع شده استفاده کنید، حتماً نکات زیر را کنید:
- از آجیل‌های مغز شده استفاده کنید و سعی نکنید با دندانهایتان آنها را از پوسته جدا کنید.
- هنگام خوردن پیتزا و ساندویچ ابتدا آنها را به قطعات کوچک تقسیم کنید و بعد آنها را میل کند.
- برای خوردن میوه‌های سفت ابتدا آنها را به تکه‌های کوچک‌تر برش داده و سعی نکنید میوه‌های سفت را گاز بزنید.
- از خوردن میوه‌ای هسته‌دار مانند آلبالو پرهیز کنید ولی در صورت مصرف کردن آن مراقب باشید هسته میوه آسیبی به براکت ها وارد نکند.
نحوه غذا خوردن با براکت ارتودنسی
برای آنکه هنگام غذا خوردن فشار زیادی به دندانهای ارتودنسی شده وارد نشود از تکه‌های کوچک استفاده کنید و بیشتر با دندانهای آسیاب و عقبی غذا را خردکنید و بهتر است کمتر از دندانهای جلویی برای جویدن استفاده کنید.
اگر عادت به جویدن اشیاء مانند ناخن یا مداد دارید توصیه می‌شود این عادات را ترک کنید، زیرا سبب آسیب زدن جدی به دستگاه ارتودنسی شده. همچنین از باز کردن بسته‌بندی با دندانهای ارتودنسی شده جدا خودداری کنید.
نوشیدنی های غیر مجاز برای دندانهای ارتودنسی شده
نوشیدنی ها جزء جدایی ناپذیر در رژیم غذایی می‌باشند اما یکسری از نوشیدنی‌ها هستند که باعث آسیب رساندن به دندانها و دستگاه‌های ارتودنسی می‌شوند. برای مثال مصرف بیش از اندازه هرگونه نوشیدنی که حاوی قند و اسید باشد، سبب آسیب رساندن به مینای دندان می شود و درنهایت پوسیدگی دندانها را تسریع می بخشد، که احتمال نتیجه نگرفتن درمان ارتودنسی را افزایش می دهد.
اگر از نوشیدنی‌های صنعتی که حاوی قند بالایی هستند استفاده کردید حتما بعد از آن بدرستی بهداشت دندانهایتان را رعایت کنید تا پس از پایان دوره ارتودنسی دندانها و لثه‌های سالم داشته‌باشید. نوشیدنی‌های نامناسب که در دوران ارتودنسی توصیه به عدم مصرف و یا کمتر مصرف کردن آنها می‌شوند عبارتند از:
- نوشابه‌های گازدار بدون الکل
- نوشابه‌های انرژی زا
- نوشیدنی‌های ورزشی (ایزوتونیک)
- آب میوه‌های صنعتی
کلام پایانی
در این مقاله سعی شده تا غذاهای نرم مناسب ارتودنسی که جایگزین‌های مناسبی در رژیم غذایی جدید هستند را به شما عزیزان معرفی کنیم . به توصیه اکثر دندانپزشکان ارتودنسی بهتر است هفته اول و به ویژه در روز اول ارتودنسی از غذاهای نرم که نیازبه جویدن زیادی ندارند استفاده کنید تا فشار کمتری به دندانها و بریس‌های ارتودنسی وارد شود.
یکی از توصیه های کاربردی دکتر محمد ناصری متخصص ارتودنسی در اصفهان به مراجعه کنندگان خود این است که لیستی از غذاهای مناسب دندانهای ارتودنسی شده تهیه کنند و همچنین غذاهای ممنوعه را از دسترس خود خارج کنند تا هنگامی که گرسنه می‌شوند، از غذاهای نابابی که به دندانهای ارتودنسی شده ضرر می رسانند استفاده نکنند.
