حرکت دندان‌ها و صاف شدن آن‌ها تنها هدف ارتودنسی نیست بلکه درمان ارتودنسی به دو منظور بکار برده میشود: هدف اول برای منظم کردن دندان‌ها و هدف دوم برای هماهنگ کردن فک بالا و پایین با یکدیگر انجام می شود. حال اگر برای شما سوال است که مکانیسم حرکت دندان‌ها در ارتودنسی به چه صورت می‌باشد؟ با بهترین متخصص ارتودنسی اصفهان دکتر محمد ناصری همراه باشید تا با روند جابه‌جایی دندان، دربافت‌های نرم و سخت فک آشنا شوید.
فهرست مطالب
فرایند حرکت کردن دندان‌ها در ارتودنسی
حرکت دندان‌ها با ابزارهای ارتودنسی از طریق حرکت کردن ریشه دندان می‌باشد. هنگامی‌که ریشه دندان که در زیرخط لثه قرار دارد نسبت به سایر ریشه‌ها در موقعیت نامناسبی قرار گیرد، با نامرتبی تاج دندان‌ها نمایان میشود.
تاج دندان (crown) بر روی ریشه دندان قرار دارد و ریشه دندان توسط بافت پریودنتال ( لیگامان پریودنتال ) به استخوان فک متصل است. رباط پریودنتال شامل الیاف بافت کلاژنی است، در نتیجه ریشه دندان به طور مستقیم به استخوان فک متصل نیست.
در ساختمان استخوان فک دو نوع سلول وجود دارد که در مکانیسم حرکت دندان نقش دارند. سلول‌های استئوکلاست (Osteoclast) مسئول تجزیه ماده زمینه استخوان و تخریب سلول‌های استخوانی فک هستند. در مقابل سلول‌های تخریب‌گر استخوانی، سلول‌های استئوبلاست (osteoblast) هستند که همواره در حال ساخت سلول‌های استخوانی می‌باشند.
فعالیت این دو سلول در کنار یکدیگر سبب شده تا بازسازی استخوان فک به صورت مداوم انجام گیرد. درنتیجه هنگامی‌که ریشه در جهت نیرویی که به آن از طریق ابزارهای ارتودنسی وارد میشود جابه‌جا می‌شوند، هم‌زمان نیز فرایند تخریب و سپس جایگزینی سلول استخوانی فک در مسیر حرکت ریشه انجام میشود.
نحوه حرکت کردن دندان‌ها از طریق نیرویی که از دستگاه ارتودنسی به آن‌ها وارد میشود به ترتیب زیر می‌باشد:
- ابتدا بریس های ارتودنسی با توجه به وضعیت دندانی بیمار بر روی دندان‌های او نصب میشود تا نیرو و فشار لازم برای حرکت کردن را وارد کند.
- نیرویی از طرف براکت ها و سیم به تاج دندان کردن و سپس ریشه دندان منتقل میشود.
- فشاری که دستگاه ارتودنسی به لیگامان پریودنتال وارد می‌کند، موجب تغییراتی در ساختار استخوانی فک میشود.
- درنهایت دندان با نیرو و فشار دستگاه ارتودنسی، به موقعیت جدید و مناسب خود هدایت میشود.
نقش هر یک از ابزارهای ارتودنسی بر حرکت دندان‌ها
برای هماهنگ بودن و مرتب شدن دندان‌ها ابزارها و دستگاه‌های ارتودنسی گوناگونی وجود دارند که یکی از متداول‌ترین دستگاه‌های ارتودنسی که دندان‌پزشکان ارتودنتیست مورداستفاده قرار می‌دهند ارتودنسی ثابت است. دستگاه ارتودنسی ثابت خود از اجزای گوناگونی تشکیل‌شده است که عبارت‌اند از:
- براکت ها
- سیم قوس‌دارارتودنسی
- باند کش و نوارهای ارتودنسی
براکت ها: قطعات مکعبی شکل هستند که از جنس سرامیکی و یا فلزی تشکیل‌شده‌اند و به گونه‌ایی هستند که سیم‌های ارتودنسی از بین آن‌ها رد می‌شوند. این قطعات مکعبی شکل نیروی سیم‌ها را به‌طور متمرکز به هر دندان منتقل می‌کنند. لازم به ذکر می‌باشد که می‌توان براکت ها را نیز در پشت دندان‌ها نصب کرد که به این روش ارتودنسی لینگوال می‌گویند. در ارتودنسی رنگی براکت های ارتودنسی در رنگ های گوناگون و متنوعی بکار برده می‌شوند.
سیم‌های ارتودنسی: سیم‌های ارتودنسی به‌طور کنترل‌شده و هماهنگ بین دندان‌ها تنظیم می‌کنند که همین امر سبب هدایت حرکت دندان‌ها میشود یکی از جدیدترین سیم‌های ارتودنسی که امروزه بیشتر مورداستفاده قرار می‌گیرد از الیاژ نیکل-تیتانیوم ساخته‌شده است و عملکرد بالایی دارد.
عملکرد کشهای الاستیک ارتودنسی و نقش آن‌ها در حرکت دندان‌ها
کشهای ارتودنسی نوعی باندهای پلاستیکی هستند که روی براکت با ارایش‌ها مختلفی قرار می‌گیرند و باعث می‌شوند فشاری مضاعف، در جهتی خاص به دندان واردشود که همین عامل سبب تسهیل وتسریع حرکت دندان‌ها میشود. کشهای ارتودنسی در رنگ‌ها و انواع مختلفی وجود دارند.
حرکت کردن دندان‌ها با ارتودنسی به چه عواملی بستگی دارند؟
جابه‌جایی و حرکت دندان‌ها در ارتودنسی از یک سرعت مشخصی برای تغییر موقعیت دندان و بازسازی استخوان فک برخوردار است. اما عواملی هستند که در پروسه حرکت دندان‌ها اثرگذار می‌باشند . سه مورد ذکرشده در ادامه، برروند حرکت دندان‌های ارتودنسی شده اثرگذار هستند:
سن بیمار: یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر کیفیت و مدت درمان ارتودنسی، سن بیمار در زمان انجام ارتودنسی می‌باشد. تثبیت پروفیل استخوانی تا سن بلوغ ادامه دارد. درنتیجه استخوان فک کودکان از انعطاف‌پذیری بیشتری در برابر تغیرات ارتودنسی از خود نشان می‌دهد.
طبق بررسی‌های انجام‌شده، ارتودنسی کودکان فرآیندی ساده‌تر و با مدت‌زمان کوتاه‌تری نسبت به بزرگ‌سالان می‌باشد و برای انجام ارتودنسی کودکان بهترین زمان معاینه توسط متخصصین ارتودنسی کودکان بین 7 تا 9 سالگی می‌باشد. لذا هرچه ارتودنسی در سنین پایین‌تری انجام شود، حرکت دندان‌ها آسان‌تر و مدت درمان ارتودنسی کوتاه‌ترخواهد بود.
شدت به‌هم‌ریختگی دندان‌ها : هرچه دندان‌ها نامنظم‌تر باشند فرایند صاف شدن و مرتب شدن آن‌ها پیچیده‌تر خواهد بود . در بیمارانی که ناهنجاری‌های شدید دندانی دارند برای هدایت حرکت دندان، نیاز است تا قبل از ارتودنسی، کشیدن دندان و یا جراحی فک صورت گیرد تا فضای کافی برای حرکت دندان‌ها در فک ایجاد شود.
تعهد بیمار به درمان ارتودنسی : صاف شدن دندان‌ها با ارتودنسی یک فرآیند درمانی طولانی‌مدت و زمان‌بر می‌باشد. تعهد بیمار برای تکمیل درمان ارتودنسی و مراقبت از دندان‌های خود دراین دوران، عامل اصلی موفقیت ارتودنسی است.
نوع دستگاه ارتودنسی : اجزا ارتودنسی در دو نوع ثابت و متحرک موجود می‌باشند . ارتودنسی فلزی و ارتودنسی لینگوال از جمله ارتودنسی ثابت هستند که در یک دوره زمانی مشخص به‌طور مداوم ، نیروی پیوسته به دندان‌ها وارد کرده که موجب میشود حرکت دندان‌ها، یک فرآیند پیوسته باشد.
در ارتودنسی متحرک هرچه مدت‌زمان استفاده ازابزار ارتودنسی بیشتر و پیوسته باشد، جابه‌جایی و حرکت دندان‌ها نیز سریع‌تر رخ‌می‌دهد. اما در صورتی که در بین زمانهای استفاده از ارتودنسی متحرک وقفه طولانی ایجاد شود، مشخصاً حرکت دندان‌ها به تعویق می‌افتد و مدت‌زمان درمان ارتودنسی نیز طولانی‌تر خواهد شد.
خط زمانی حرکت دندان‌ها در ارتودنسی
جابه‌جایی و صاف شدن دندان‌ها در ارتودنسی همراه با تخریب و بازسازی و سپس تثبیت سلول‌های جدید استخوانی در فک است. طبق گفته مجرب‌ترین متخصصین ارتودنسی اصفهان حدود سه روز ( 72 ساعت ) زمان برای تخریب سلول استخوانی و سپس سه ماه برای بازسازی پروفیل استخوانی اطراف دندان حرکت کرده، نیاز است. در درمان ارتودنسی بیمار باید صبور باشد تا فرآیند جایگیری دندان‌ها در موقعیت جدید به‌طور کامل انجام شود.
انجام مراقبت‌های ویژه ارتودنسی به توصیه ارتودنتیست خوب اصفهان کمک شایانی به تسهیل این فرآیند و کوتاه شدن مدت ارتودنسی می‌کند.
حرکت دندان‌ها پس از ارتودنسی
یکی از شایع‌ترین دغدغه‌های افرادی که ارتودنسی انجام می‌دهند این است که آیا امکان بازگشت دندان به موقعیت اولیه وجود دارد؟
پس از برداشتن بریس های ارتودنسی انتظار می‌رود که دندان‌ها در موقعیت جدید کاملاً تثبیت‌شده باشند و عواملی که به‌طور طبیعی موجب حرکت دندان‌ها می‌شوند حذف‌شده باشند. استفاده از نگه‌دارنده و یا ریتینر پس ازبرداشتن ابزارهای ارتودنسی موجب ثابت شدن دندان‌ها به‌طور قطعی میشود. در خصوص مدت‌زمان استفاده ازریتینر از متخصص ارتودنسی خود مشورت بگیرید تا با توجه به وضعیت فک و دندان‌های شما میزان استفاده از آن را تعیین کند.
سخن پایانی:
حرکت کردن دندان‌ها با ارتودنسی یک درمان طولانی‌مدت محسوب میشود. زیرا مدت‌زمان لازم برای اعمال تغییر در بافت های مختلف اطراف دندان از طریق نیرویی که بریس ارتودنسی وارد می‌کند، طولانی است. درنتیجه به بردباری و همکاری هم‌زمان بیمار و متخصص ارتودنسی نیاز است تا فرایند حرکت دندان ها به طور کامل صورت گیرد. دکتر محمدناصری متخصص ارتودنسی اصفهان، با برگزاری جلسات مشاوره تخصصی ارتودنسی قبل از شروع درمان، افراد را با چالش‌های ارتودنسی به‌طور کامل آشنا می‌کنند. اگر شما در نجف‌آباد زندگی می‌کنید می‌توانید با ارائه مدارک دندانپزشکی خود به‌صورت آنلاین از مشاوره ایشان بهره‌مند شوید. برای دریافت نوبت با شماره 09130211313 تماس حاصل فرمایید.
